Marek Krzysztof Kaszycki (1935–2017)

magister zabytkoznawstwa i konserwatorstwa

starszy kustosz w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce

W pamięci wielu zwiedzających zapisał się jako niestrudzony gawędziarz. Nieodłącznej laseczki z metalową główką używał jako wskazówki podczas swych barwnych opowieści o dziejach kozłowieckiego pałacu. Opowieści, okraszanych anegdotami, uśmiechem znad szpakowatej brody i filuternym błyskiem w oku.
Pozostanie też w naszej pamięci jako obdarzony wielkim poczuciem humoru, życzliwy kolega.

Kozłówce oddał część swego życia i serca. Nawet na emeryturze chętnie nas odwiedzał, często przychodził do pałacu, z laseczką i czworonożnym przyjacielem Baltazarem. Spacerował po parkowych alejkach najpierw raźnym, potem coraz wolniejszym krokiem…

Urodził się 24 grudnia 1935 roku w Gdyni. Rodzice – Czesław i Barbara z domu Piekarska w 1952 roku przenieśli się do Lublina. Tu, jako architekci, uczestniczyli w przygotowaniu planu urbanistycznego miasta. Najmłodsze lata życia i młodość Marka Kaszyckiego związane były jednak z Gdynią – tu ukończył Szkołę Powszechną, Państwową Zasadniczą Szkołę Zawodową, w klasie o profilu elektrycznym, oraz Liceum Technik Plastycznych w Gdyni-Orłowie, z tytułem technika sztuk plastycznych w zakresie fotografii. Studia podjął na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1961 roku obronił pracę magisterską: Trzynastowieczna architektura kościoła Św. Jana w Toruniu. Rozprawa, napisana pod kierunkiem prof. dr. Jerzego Remera, zaliczona została do najlepszych, jakie powstały na kierunku Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo.
Pierwsze zawodowe wyzwania podjął w Toruniu, gdzie odbył staż w biurze Miejskiego Konserwatora Zabytków (1961–1962), a następnie, jako instruktor fotografii, pracował w Dzielnicowym Domu Kultury (1962). W tym też okresie, na zlecenie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, razem z żoną Laurencją prowadził prace konserwatorskie przy różnych zabytkach – np. przy odsłanianiu polichromii w zamku Bibersteinów w Żarach. Brał również udział w ekspedycji archeologicznej w Gnieźnie, którą z ramienia Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN kierował prof. Kazimierz Żurowski. W roku akademickim 1962/63 odbył staż asystencki w Zakładzie Zabytkoznawstwa, Konserwatorstwa i Historii Sztuki na macierzystej uczelni.
W 1964 roku rozpoczął pracę jako asystent w Zakładzie Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego w Lublinie. Po pięciu latach przeniósł się na Wydział Historii Sztuki Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, gdzie prowadził wykłady i ćwiczenia z konserwacji zabytków, technologii i techniki sztuk plastycznych oraz rysunku inwentaryzacyjno-pomiarowego zabytków architektury. W roku 1973 roku został zatrudniony w Muzeum Ruchu Spółdzielczego w Polsce z siedzibą w Nałęczowie jako kustosz i zastępca kierownika.
W 1976 roku, jako specjalista do spraw naukowo-konserwatorskich, rozpoczął działalność w Miejskim Zarządzie Budynków Mieszkalnych w Lublinie, a cztery lata później przeszedł do Zarządu Rewaloryzacji Zabytkowego Zespołu Miasta Lublina i m.in. nadzorował renowację gotyckich polichromii w Kaplicy Zamkowej. Zdobyte na tych stanowiskach umiejętności zostały docenione także w innych ośrodkach, które powierzały mu funkcje specjalisty do spraw naukowo-konserwatorskich lub starszego konserwatora.

W listopadzie 1981 roku został zatrudniony na stanowisku kustosza w Muzeum–Pałacu w Kozłówce, które od 1992 roku funkcjonuje pod nazwą Muzeum Zamoyskich w Kozłówce. Z placówką tą pozostał związany aż do przejścia na emeryturę, w końcu 2000 roku. Zajmował się opracowaniem muzealnych zbiorów fotografii zabytkowej oraz działalnością oświatową. W 1988 roku został awansowany na kierownika Działu Naukowo-Oświatowego Muzeum. W następnym roku, w ramach podnoszenia kwalifikacji, ukończył Podyplomowe Studium Muzeologiczne na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. W początku 1992 roku został starszym kustoszem.
W Kozłówce spełniał się zawodowo. Za realizację wystawy „Walery Rzewuski (1837–1888) – fotograf krakowski”, przygotowaną w 150 rocznicę urodzin artysty, otrzymał nagrodę Ministra Kultury III stopnia w ogólnopolskim konkursie na „Najciekawsze Wydarzenie Muzealne Roku 1988”. Wystawa prezentowana była w Muzeum Narodowym w Krakowie, a następnie w Muzeum w Kozłówce.
W ostatnim roku swojej pracy miał też epizod filmowy. Jako „Mężczyzna XXXIV” wystąpił w filmie Jerzego Antczaka „Pragnienie miłości”, który kręcony był m.in. w  kozłowieckich wnętrzach pałacowych.

Marek Kaszycki był aktywnym członkiem różnych organizacji. W latach szkolnych należał do Związku Harcerstwa Polskiego, na studiach do Zrzeszenia Studentów Polskich, był także przewodniczącym Koła Naukowego Konserwatorów przy UMK w Toruniu. Od 1971 roku działał w Lubelskim Oddziale Stowarzyszenia Historyków Sztuki, najpierw jako członek, później jako członek zarządu, następnie – przewodniczący Komisji ds. Ochrony Zabytków. Od początku lat 80. należał do Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków Oddział Lublin, a od roku 1994 pełnił w nim funkcję wiceprezesa. W roku 1988 został powołany przez Wojewodę Lubelskiego w skład Wojewódzkiego Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Lublinie. Za swoją działalność w 1979 roku otrzymał złotą odznakę „Za Opiekę nad Zabytkami”.
Marek Kaszycki był dwukrotnie żonaty. Z Laurencją Klimczak miał dwoje dzieci – Julittę i Romana, które obdarzyły go pięciorgiem wnucząt. Po rozwodzie, w 1991 roku poślubił Barbarę Misztal, z którą przeżył 26 lat. Druga żona, nauczycielka-polonistka i, czasami, przewodnik muzealny, dzieliła z nim życie osobiste i pasje zawodowe. Była przy nim, gdy choroba zabrała mu siłę i sprawność, była, gdy odchodził, 14 stycznia 2017 roku. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Kamionce, w pobliżu Kozłówki.

Opracowanie: Rafał Niedźwiadek, Grażyna Antoniuk