Ex Thesauro Universitatis

12 kwietnia – 26 sierpnia 2013

Ex Thesauro Universitatis.  Wystawa zbiorów sztuki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce
ze zbiorów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

miejsce: Teatralnia zespołu pałacowo-parkowego

kuratorzy: Krzysztof Przylicki (KUL), Karolina Wilkowicz (Muzeum Zamoyskich)

oprawa plastyczna: Anna Fic-Lazor

U podstaw uniwersyteckich zbiorów sztuki leży hojna darowizna ks. Jana Władzińskiego z 1932 r. Ksiądz Jan Władziński (1861-1935), kanonik kapituły zamojskiej, wielki społecznik, patriota, a także pionier idei ratowania i konserwacji zabytków, mając na względzie rolę KUL w edukacji inteligencji katolickiej, a także postulowaną konieczność otoczenia troskliwą opieką pamiątek kultury narodowej, zdecydował się ofiarować lubelskiej uczelni zgromadzony przez siebie zbiór dzieł sztuki i pamiątek historycznych. KUL zobowiązał się w zamian, że przedmioty będą otoczone szczególną troską – pielęgnowane, chronione i konserwowane. Senat Akademicki niezwłocznie erygował Muzeum Uniwersyteckie, któremu nadał imię darczyńcy, a jego samego ustanowił honorowym, dożywotnim opiekunem zbiorów.

W 1938 r. kolekcja została powiększona o darowiznę prof. Kazimierza Michałowskiego (1901-1981), na którą złożyły się zabytki starożytne – głównie figurki i naczynia z wykopalisk w egipskim Edfu.

Niestety dobra passa powiększających się zbiorów muzealnych KUL zakończyła się wraz z wybuchem II wojny światowej. Już w grudniu 1939 r. zostały one zajęte przez Niemców i w większości bezpowrotnie utracone.

W odradzającym się po wojnie Uniwersytecie nie zapomniano jednak o przedwojennych tradycjach muzealniczych. Dzięki zaangażowaniu władz uczelni oraz ofiarności instytucji kościelnych i osób prywatnych udało się zgromadzić w KUL blisko 1700 cennych obiektów.

W powojennej historii zbiorów szczególne miejsce zajmuje darowizna Kurii Archidiecezjalnej we Wrocławiu z 1956 r., którą stanowiło 26 obiektów z zakresu średniowiecznej i nowożytnej plastyki śląskiej, a także odstąpienie przez Centralny Zarząd Muzeów i Ochrony Zabytków dla celów naukowych w KUL rzeźb sakralnych, zdeponowanych jako mienie niczyje w Centralnej Składnicy Muzealnej Ministerstwa Kultury i Sztuki w Kozłówce.

Na ostateczny kształt zbiorów wpłynęły przede wszystkim donacje Olgi i Tadeusza Litawińskich z Zakopanego oraz Stanisławy i Tadeusza Witkowskich z Lublina, a także legat Joanny Gliwy z Warszawy, dzięki którym możemy poszczycić się dziś znakomitym przeglądem malarstwa polskiego przełomu XIX i XX w. Na szczególną uwagę zasługują obrazy i rysunki artystów tej klasy, co Jan Matejko, Piotr Michałowski, Józef Chełmoński, Włodzimierz Tetmajer, Jacek Malczewski czy Jerzy Kossak. Niezwykle cenny jest też liczący kilkaset obiektów zbiór porcelany, którego dużą część zajmują wyroby z czołowych wytwórni europejskich, m.in. w Miśni, Berlinie i Wiedniu.

Uniwersyteckie zbiory sztuki od prawie sześćdziesięciu lat pozostają pod opieką merytoryczną Instytutu Historii Sztuki KUL, będąc doskonałą bazą dydaktyczną dla studentów. Wystawa eksponowana w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce stwarza niepowtarzalną okazję do zapoznania się z mało znaną, a jakże cenną kolekcją. To wybór najciekawszych obiektów z zakresu malarstwa, rzeźby i rzemiosła artystycznego. Można tu obejrzeć obrazy i rysunki artystów polskich, od Jana Matejki do Jerzego Nowosielskiego oraz mistrzów włoskich i niderlandzkich od XVI do XVIII w., w tym jedno z najlepszych dzieł wybitnego manierysty flamandzkiego Martena I van Valckenborcha (1534-1612). Imponująco prezentuje się również zbiór rzeźby dawnej. Na szczególną uwagę zasługuje figura św. Katarzyny Aleksandryjskiej dłuta wybitnego późnośredniowiecznego rzeźbiarza – Jacoba Beinharta (czynny w końcu XV i na pocz. XVI w.). Uwadze zwiedzających polecamy także znakomite przykłady wyrobów porcelanowych z czołowych manufaktur europejskich, zwłaszcza miśnieńskiej, wiedeńskiej i berlińskiej oraz piękne srebra, platery i brązy.

Wystawę objął patronatem honorowym JE Ksiądz Arcybiskup Stanisław Budzik Metropolita Lubelski.

Można było ją oglądać od 12 kwietnia do 25 sierpnia 2013 roku w Teatralni Muzeum Zamoyskich w Kozłówce.

Opiekunem zbiorów sztuki KUL jest Krzysztof Przylicki (ur. 1981), asystent w Katedrze Muzealnictwa i Ochrony Zabytków Instytutu Historii Sztuki KUL.

"Ex Thesauro Universitatis" tekst w języku niemieckim

"Ex Thesauro Universitatis" tekst w języku angielskim

Więcej o zbiorach m.in. na:

www.facebook.com/PZM.KUL

www.nimoz.pl/upload/wydawnictwa/cenne_bezcenne_utracone/2011_2/Strony_10-13.pdf

www.nimoz.pl/upload/wydawnictwa/cenne_bezcenne_utracone/2012_4/7-9_Przylicki.pdf

www.issuu.com/hereditas/docs/20120910?mode=window&viewMode=singlePage