Czaple

Letni czas wakacji i urlopów sprzyja kontaktowi człowieka z otaczającą go fauną i florą. Bezpośredniemu, za sprawą odpoczynku „na łonie natury” - gdzieś nad morzem, jeziorem lub rzeką, wśród lasów i pól. Istnieje również możliwość kontaktu pośredniego z „matką naturą” np. za sprawą przyrody prezentowanej w przestrzeniach muzeów i galerii. Obecnie w salach wystaw czasowych budynku Teatralni w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce prezentowane są dwie wystawy fotograficzne poświęcone tej tematyce.

Pierwsza z nich to „Fotografia Dzikiej Przyrody”, składająca się z 70 profesjonalnych zdjęć nagrodzonych w prestiżowym konkursie „Wildlife Photographer of the Year”, organizowanym przez BBC Worldwide i Natural History Museum w Londynie. Na drugiej wystawie zatytułowanej „Pustelniki i amorki”, zaprezentowane zostały, uchwycone przez Magdę Niedziałek, ptaki z różnych stron i zakątków świata. Ekspozycje wzbogacone zostały XIX-wieczną ikonografią i książkami o tematyce przyrodniczej pochodzącymi ze zbiorów Muzeum Zamoyskich.

Temat natury prezentowany jest również w innych ekspozycjach kozłowieckiego Muzeum: w salonach wiszą pejzaże i martwe natury, motywy roślinne i zwierzęce pojawiają się na wielu obiektach rzemiosła artystycznego, tematyka myśliwska prezentowana jest w dawnej strzelbiarni. W Galerii Socrealizmu przyroda ukazana jest w sposób charakterystyczny dla lat 50. XX wieku. Zgodnie z obowiązującą wówczas doktryną realizmu socjalistycznego, prezentuje przyrodę narodową, czyli polską, w realistyczny sposób. Bez cienia wątpliwości rozpoznajemy wszystkie zwierzęta hodowlane, jak również dzikich mieszkańców polskich rzek, jezior, pól i lasów. Wśród ciekawostek związanych z tematem przyrody zobaczyć możemy m.in. gipsowego „Kaczora”, zaprojektowanego i wykonanego przez Magdalenę Gross (1891–1948). Ta zapomniana, wybitna polska rzeźbiarka, specjalizowała się w kameralnej rzeźbie portretowej i animalistycznej. Dwie bardzo ciekawe prace jej autorstwa znajdowały się niegdyś przy wejściu do warszawskiego ZOO. W magazynach muzealnych zbiorów sztuki współczesnej, możemy ponadto natrafić na inną ciekawą kompozycję animalistyczną. Na okrągłej podstawie widzimy dwie stojące czaple. Większa, po prawej, z pochylonym ku dołowi tułowiem, szyję i głowę z długim dziobem wspiera na podstawie. Mniejsza, po lewej, z tułowiem podniesionym do góry i wygiętą szyją, wygląda jakby połykała pokarm. Autorka rzeźby, Janina Karwowska (1925-1998), w okresie II wojny światowejnależała do Szarych Szeregów, potem studiowała w warszawskiej ASP. Wspomniane „Czaple” po raz pierwszy zaprezentowane zostały na słynnej wystawie, która obyła się w 1955 roku w salach warszawskiego Arsenału. W 2001 roku Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa w Warszawie zaprezentowało tę rzeźbę, po raz drugi, stołecznej publiczności na wystawie: „W drewnie, kamieniu, brązie ... . Rzeźba animalistyczna XIX i XX wieku w zbiorach polskich”.

Obie rzeźby, a także „Spotkanie w parku” i dwie rzeźby żubra wzbogacają wystawę przyrodniczą w Teatralni.

Opr. Sławomir Grzechnik